بیماری سل یا توبرکلوز یکی از معضلات اساسی عرصه بهداشت و تندرستی در سراسر جهان است. به همین دلیل نیز سازمان جهانی بهداشت هر سال با برگزاری روز جهانی سل در ۲۴ مارس اهمیت مبارزه با این بیماری مهلک را یادآور می‌شود.
تاریخچه سل
در طی تاریخ به بیماری سل مرگ سفید نیز گفته می‌شده است. در سال 2014 نتایج روی ژنوم DNA این بیماری که در جنوب پرو یافت شده بود حاکی از این بود که سل کمتر از 6000 سال قدمت دارد.حتی اگرمحققان بر این باور باشند که سل اولین بار در آفریقا حدود 5000 سال پیش گریبان‌گیر انسان شد، نتایجی وجود دارد که ثابت کرده است که قدمت این بیماری به 9000 سال پیش برمی‌گردد. سل بوسیله جاده‌های تجاری بین افراد پخش شد، و حتی به حیوانات رام شده آفریقایی مانند بز و گاو نیز منتقل شد. فک و شیر‌های دریایی که در سواحل آفریقا تولید مثل می‌کردند باعث انتقال این بیماری از طریق دریای آرام به جنوب آمریکا شدند. احتمالا شکارچیان اولین افرادی بودند که با این بیماری در آنجا مواجه شدند.
در اوایل قرن بیستم بیماری سل از مهم ترین عوامل مخل سلامت به حساب می‌آمد، بنابراین در سال 1901 گروهی تشکیل شد که به تحقیق درباره این بیماری بپردازد و از اولین موارد مورد تحقیق پاسخ به این سوال بود که آیا این بیماری در انسان و حیوانات یکسان است و همچنین آیا این دو گونه می‌توانند انتقال دهنده این بیماری به یکدیگر باشند؟
پس از اعلام اینکه این بیماری مسری است،اقداماتی در کشورهایی نظیر انگلستان صورت گرفت؛ گروه‌هایی با هدف جلوگیری از انتشار بیماری سل در اماکن عمومی تشکیل شد.افراد تهی دستی که به این بیماری مبتلا شده بودند به اجبار در آسایشگاهی که شبیه زندان بود منتقل شدند. در حالی که افرادی که متمول‌تر بودند و به طبقه افراد ثروتمند تعلق داشتند از مراقبت‌های درجه یک بهره می‌بردند. حدود 50 درصد افرادی که در آسایشگاه بسر می‌برند طی 5 سال جان خود را از دست دادند.
در دهه 1980 امیدهای حاکی از ریشه کن کردن این بیماری با افزایش گونه‌های مقاوم به دارو نقش بر آب شد.مورد های مبتلا به سل در انگلستان که در سال 1913 به 117000 مورد می‌رسید در سال 1987 به 5000مورد تقلیل یافت. اما موارد دوباره حالت صعودی پیدا کرده و در سال 2000 به 6300و نهایتا در سال 2005به 7600 مورد رسید.
بیماری سل چیست؟
این بیماری،نوعی بیماری عفونی است که معمولا روی ریه‌ها تاثیر میگذارد اما می‌تواند که روی سایر نقاط بدن نیز تاثیر گذار باشد.بیشتر عفونت‌ها علایم خاصی ندارند که در این صورت به آن‌ها سل مخفی گفته می‌شود.حدود 10 درصد از این نوع بیماری سل مخفی در صورت دریافت نکردن اقدامات پزشکی موثر جان نصف افرادی که به آن مبتلا شده‌اند را می‌گیرد.علایم معمول این بیماری سرفه های دوره ای،خلط آغشته به خون،تب ، تعرق در شب هنگام و کاهش وزن هستند. انتقال بیماری سل به هنگام سرفه، عطسه و بزاق از طریق هوا صورت می‌گیرد اما در موارد ابتلا به سل مخفی، انتقال از این راه‌ها صورت نمی‌گیرد.
“پایان بیماری سل”
سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۵ هدف خود را کاهش کامل میزان شیوع بیماری سل تا پایان سال ۲۰۳۰ اعلام کرد. سازمان جهانی بهداشت با برنامه هدفمند خود و به امید پدید آمدن واکسن‌های جدید این امر را تا سال ۲۰۳۵ محقق می‌داند. مبارزه با سل به عبارتی مبازه با فقر، گرسنگی، بیکاری و مبارزه برای عدالت، بهداشت و آموزش و پرورش است.
